
زایمان سگ یکی از لحظات شگفتانگیز و حساس در زندگی یک صاحب حیوان خانگی است. اگرچه بارداری و زایمان در سگها یک فرآیند طبیعی است، اما نیاز به آمادهسازی دقیق، پیگیری منظم و آموزش قبل از زایمان دارد. بسیاری از صاحبان سگ فکر میکنند که زایمان کاملاً خودبهخود انجام میشود و نیازی به دخالت نیست، اما در مواردی ممکن است نیاز به کمک فوری یا حتی سزارین باشد.
🐶 زایمان سگ چقدر طول میکشد؟
دوره بارداری سگها به طور متوسط ۶۳ روز (حدود ۹ هفته) است، اما ممکن است بین ۵۸ تا ۶۸ روز نیز متغیر باشد. زایمان خود به سه مرحله تقسیم میشود:
- مرحله اول (۶ تا ۲۴ ساعت):
آمادهسازی رحم، باز شدن دهانه رحم، بیقراری، حفر خاک، کاهش دمای بدن - مرحله دوم (هر بچه: ۱۰ تا ۶۰ دقیقه):
زایمان هر بچهسگ — با انقباضات قوی و دفع کیسه آب - مرحله سوم (بین هر بچه):
دفع جفت — معمولاً بعد از هر بچه یا در پایان زایمان
🔔 ۱۰ نکته مهم درباره زایمان سگ که هر صاحبی باید بداند
۱. کاهش دمای بدن، نشانه نزدیک بودن به زایمان است
دمای طبیعی سگ بین 3۸.۵ تا ۳۹.۲ درجه سانتیگراد است.
۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از زایمان، دمای بدن به زیر ۳۷.۸ درجه میرسد.
✅ راهنمایی: دمای سگ را دو بار در روز با ترمومتر مقعدی چک کنید.
۲. بیقراری و رفتار “لآنش” (Licking and Nesting) نشانه طبیعی است
سگ ممکن است:
- پنهان شود
- حوله یا پتوها را جابهجا کند
- به شکمش لیس بزند
- حفر کند
این رفتارها نشانه آمادهسازی برای زایمان هستند.
۳. استفراغ یا کاهش اشتها در روزهای آخر طبیعی است
کاهش اشتها یا استفراغ خفیف در ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از زایمان نگرانکننده نیست، اما اگر شدید باشد، نیاز به بررسی دارد.
۴. جایگاه زایمان (Whelping Box) باید از قبل آماده باشد
این جعبه محل تولد و اولین روزهای زندگی بچهسگهاست.
✅ ویژگیهای یک جایگاه خوب:
- کف آن ضد لغزش و نرم باشد
- دیوارهای کمارتفاع (تا مادر بتواند بیرون برود، اما بچهها نیفتند)
- در جایی آرام، گرم و دور از ترافیک خانه
📌 نکته: سگ را چند روز قبل از زایمان عادت دهید.
۵. هر بچه باید در ۱ تا ۲ ساعت به دنیا بیاید
فاصله بین تولد بچهها معمولاً ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است.
⚠️ اگر بیش از ۲ ساعت از آخرین بچه گذشته اما سگ هنوز انقباض دارد، نیاز به مراجعه فوری به دامپزشک دارد.
۶. مادر باید کیسه آب و جفت را بگیرد
پس از تولد هر بچه:
- مادر باید کیسه آب را بگیرد و بچه را لیس بزند تا نفس بکشد
- حبل ناف را بگیرد و ببرد
- جفت را دفع کند
اگر مادر این کارها را نکرد، شما باید با احتیاط و به صورت ایمن کمک کنید.
۷. هر بچه باید فوراً نفس بکشد و گریه کند
بچهسگ سالم باید:
- نفس بکشد
- گریه کند (صدا داشته باشد)
- حرکت کند
اگر نه، با پارچه نرم بدن آن را تمیز کنید و به آرامی بچرخانید تا مایع از ریه خارج شود.
۸. تعداد جفت باید برابر با تعداد بچهها باشد
هر بچه یک جفت دارد. اگر تمام جفتها دفع نشوند، ممکن است باعث عفونت رحم (متایتیس) شود.
✅ نشانهها بعد از زایمان: تب، ترشحات بدبو، بیحالی — نیاز به درمان فوری.
۹. نوزادان باید در اولین ۲ تا ۴ ساعت شیر بخورند
شیر اولیه (کلمستر) حاوی آنتیبادیهای حیاتی است که سیستم ایمنی بچهسگ را تقویت میکند.
اگر بچه نتواند بخورد، با شیشه یا تیوب شیر مادر را به او برسانید.
۱۰. مراقبت از مادر بعد از زایمان بسیار مهم است
- مادر نیاز به غذای پرکالری و پرپروتئین دارد (غذای جوجهرباتی)
- باید آب فراوان بنوشد
- حداقل یک بار بعد از زایمان توسط دامپزشک معاینه شود
- از استرس و حیوانات دیگر دور نگه دارید
🚨 چه زمانی باید به دامپزشک مراجعه کرد؟
فوراً به دامپزشک مراجعه کنید اگر:
- بیش از ۶۸ روز از آمیزش گذشته اما زایمان شروع نشده
- زایمان بیش از ۲ ساعت طول بکشد یا بین بچهها توقف ایجاد شود
- خونریزی شدید داشته باشد
- سگ بیحال، لرزان یا بدون حال شود
- بچهها در کیسه آب بمیرند
- مادر از بچهها بیتوجهی کند یا آنها را بگزد
✅ جمعبندی: زایمان سگ، طبیعی اما نیازمند حضور هوشیار شماست
- زایمان سگ فرآیندی طبیعی است، اما نیاز به آمادهسازی و نظارت دارد.
- تشخیص به موقع علائم میتواند از عوارض جلوگیری کند.
- آمادهسازی جایگاه زایمان، دماسنج، حوله و شماره دامپزشک باید از قبل آماده باشد.
- صبر، دقت و مراقبت شما، کلید سلامت مادر و نوزادان است.
🐶 “هر بچهسگی که به دنیا میآید، با مراقبت شما زنده میماند. شما فقط یک شاهد نیستید یک محافظ هستید.”